Post hbo opleiding specialist Huiselijk Geweld

Systeemgericht en traumasensitief ontmaskeren en duurzaam doorbreken van patronen van huiselijk geweld

Durf jij de brug over?

De foto van de brug op deze website illustreert het model van de veilige en onveilige wereld waar in de opleiding mee gewerkt wordt. Stel je voor, dat dit twee onderscheiden werelden zijn, waar je je pas bewust van wordt als je beide werelden kent. Zoals je vaak pas beseft dat je gezond bent, als je ziek bent geweest. De taal en de codes in deze twee werelden zijn totaal verschillend. Omdat er een wereld van verschil is tussen hulpverleners voor wie de veilige wereld vanzelfsprekend is en de bewoners van de onveilige wereld, ontstaan er vaak misverstanden. “Doorbreken van geweldspatroon vraagt gespecialiseerde hulp” was de titel van het onderzoek dat het Verwey-jonker Instituut in 2014 publiceerde naar de effectiviteit van de aanpak van huiselijk geweld in de 4 grote steden. In ruim 50% van de onderzochte gevallen leidde de geboden hulp niet tot het stoppen van geweld. De betrokken gezinnen waren blij met de steun van de hulpverleners. Hun isolement werd doorbroken en de schadelijke effecten van het geweld werden teruggedrongen. Maar -concludeert het onderzoeksrapport op blz. 203- “geen of wel hulp heeft geen onderscheidend effect op geweldsafname en toename van welbevinden.”

Daarvoor is gespecialiseerde hulp nodig. Hulp die ook met de werkelijkheid van het geweld om kan gaan en echt doordringt in de onveilige wereld. Hulp door professionals die over de moed, kennis en vaardigheden beschikken om de brug naar de onveilige wereld over de steken.

De Sociale Academie Utrecht heeft deze handschoen opgepakt, dit is de eerste opleiding tot Specialist Huiselijk Geweld:

Een opleiding die sociale professionals toerust om patronen van huiselijk geweld duurzaam te doorbreken.

Wat betekent duurzaam doorbreken van huiselijk geweld?

Huiselijk geweld kenmerkt zich door een eigen dynamiek. Door huiselijk geweld ontstaan psychische en relationele patronen waardoor het geweld zich in stand houdt en uitbreidt van de ene relatie naar de andere en van de ene generatie op de andere. Iemand leert bijvoorbeeld om altijd af te stemmen op een ander en zichzelf weg te cijferen om zo geweldsuitbarstingen te voorkomen. Dit kan diepgaande gevolgen hebben. Zo kan hierdoor het vermogen om eigen wensen en behoeften te onderkennen en daarop af te stemmen ernstig beschadigd raken. De onderdrukking wordt dan als het ware intern voortgezet ook als het feitelijke (externe) geweld voorbij is. Door dit onvermogen de eigen grenzen en behoeften te onderkennen, is de kans om opnieuw in een gewelddadige relatie verzeild te raken levensgroot aanwezig. Hoop en daadkracht worden ondermijnd door gevoelens van angst, onmacht, minderwaardigheid en schaamte. Zo krijgen geweldspatronen meer en meer vrij spel.

Tip: Kijk naar de documentaire "Zij lijkt het probleem te zijn" over huiselijk geweld in de vorm van controlerend en dwingend gedrag (intieme terreur). Vaak wordt deze dynamiek niet onderkend. Deze documentaire mag gedeeld worden!

Huiselijk geweld is in deze opleiding een paraplubegrip voor alle vormen van huiselijk geweld (zoals partnergeweld, kindermishandeling, seksueel geweld, verwaarlozing, ouderenmishandeling e.d.) omdat de dynamiek en effecten van allerlei soorten (huiselijk) geweld grote overeenkomsten vertonen. Geweld komt meestal in meerder vormen tegelijk voor. Er is wel onderscheid tussen de verschillende dynamieken. Zo kan geweld voortkomen uit onmacht en frustratie, maar ook uit diepgaande beschadigingen zoals het onvermogen om empathie te voelen. De verschillende types geweldsdynamiek vereisen ieder hun eigen aanpak.

Duurzame veiligheid richt zich op het doorbreken van de geweldsdynamiek. De specialist huiselijk geweld is natuurlijk altijd ook gericht op het tot stand brengen van directe veiligheid en stabiele veiligheid. Directe veiligheid is gericht op het snel stoppen van (ernstig) geweld bijvoorbeeld door een tijdelijk huisverbod en veiligheidsplannen. Stabiele veiligheid betekent dat geweldsuitbarstingen onder controle worden gehouden bijvoorbeeld met methodes van agressieregulatie.

Wat doet een specialist Huiselijk Geweld?

Hij is in staat om de dynamiek van huiselijk geweld te onderkennen en te ontmaskeren. Hij beschikt over professionele moed om het geweld in de ogen te kijken en cliënten te ondersteunen de moed op te brengen om dit ook te doen. Hij kan de aard en ernst van het huiselijk geweld analyseren. Door de inzet van hierop afgestemde specifieke lichaamsgerichte, psychologische en systemische methodes richt hij zich op het doorbreken van de geweldsdynamiek. Herstel van de eigen regie en verbondenheid met anderen zijn hierin sleutelbegrippen, omdat huiselijk geweld mensen machteloos maakt en buitensluit.

Inhoud van de opleiding

De weg naar duurzame veiligheid is een reis die mensen zelf afleggen in de loop van hun leven. Hulpverleners lopen daarin etappes mee, zodat de reizigers het volhouden, beter toegerust raken voor de volgende etappes, een zetje krijgen om over barrières heen te komen en soms even kunnen schuilen als dat nodig is. Timing en fasering zijn belangrijke instrumenten van de specialist huiselijk geweld. Hij zal steeds zowel gericht zijn op kortere termijn doelen – het afleggen van deze etappe – als op het einddoel van de reis: het bereiken van de veilige wereld.

In de begeleiding onderscheidt de specialist huiselijk geweld met behulp van het model van de veilige en onveilige wereld de volgende vijf fasen:

1. Aansluiten in de onveilige wereld. De specialist huiselijk geweld kent de taal en de codes van de onveilige wereld en kan het geweld in de ogen zien. Hij kan het geweld onderkennen en ontmaskeren in contact met de betrokkenen. Dit vraagt kennis en toegespitste gespreksvaardigheden, maar vooral ook moed en ervaringskennis om de brug naar de onveilige wereld over te steken.
2. Hoop voeden. Om aan de reis naar de veilige wereld te durven beginnen zijn hoop en vertrouwen nodig dat die wereld echt bestaat. Hoop vraagt om de pijn te voelen van hoe het nu is. Vertrouwen groeit als er iets – al is het maar een glimp – ervaren wordt van hoe het anders kan. De specialist huiselijk geweld helpt contact te maken met heftige gevoelens als angst, woede, pijn en schaamte. Hij is in staat een helende betrouwbare samenwerkingsrelatie op te bouwen met mensen bij wie het vertrouwen is beschadigd door huiselijk geweld. Hij is gericht op het aanwakkeren van de eigen regie en op het nemen van verantwoordelijkheid voor de eigen veiligheid en/of de eigen agressie en geweldspleging.
3. De brug over. Het loslaten van de onveilige wereld en het herstel van de gevolgen ervan is een proces van heen en weer gaan. Van verlangen naar het nieuwe en van rouw om het verlies van het oude. Een weg van hoop en vrees. De specialist huiselijk geweld helpt steun te mobiliseren en ondersteunt het herstelproces met therapeutische interventies. Dit vraagt om creatief om te kunnen gaan met een scala aan methodes.
4. Wegwijs in de veilige wereld. De sociale vaardigheden die toereikend waren in de onveilige wereld komen onder druk te staan in de veilige wereld. De specialist huiselijk geweld leert vaardigheden te ontwikkelen om ruzie te maken en liefde te uiten zonder dat er geweld aan te pas komt. Hij helpt verborgen verlangens en wensen te ontdekken en vorm te geven. Naast persoonsgerichte begeleiding vraagt dit om de inzet van training en psycho-educatie.
5. Integratie van de veilige en onveilige wereld. Hier spelen vragen over het in het reine komen met het verleden. De specialist huiselijk geweld kan dit zoekproces naar zingeving en identiteit ondersteunen. Het gaat hier om ethiek en levensvragen.

Tijdens de opleiding werkt de student aan het ontwikkelen van specifieke houdingsaspecten, kennis en vaardigheden die hem in staat stellen om de betrokkenen bij huiselijk geweld effectief door de verschillende fases heen te begeleiden. In de opleiding komt onder meer aan bod:

• Theorie over de geweldsdynamiek met behulp van: de hechtingstheorie, de systeemtheorie, theorie over (on)veilig opvoeden, theorie over trauma en herstel, verslavingskunde en psychopathologie, sociologie.
• Het opbouwen van een helende samenwerkingsrelatie met aandacht voor: de persoonsgerichte/clIëntgerichte grondhouding, meerzijdige partijdigheid, de overdracht en tegenoverdracht van de geweldsdynamiek, omgaan met diversiteit.
• Gespreksvaardigheden met aandacht voor: het hanteren van heftige emoties als angst, woede, pijn en schaamte; versterken van hoop, verlangen, motivatie; het bespreekbaar maken van de geweldsdynamiek met alle betrokkenen; omgaan met geheimen en met onthulling (disclosure).
• Het inzetten van therapeutische interventies vanuit: lichaamswerk, de systeembenadering, voice dialogue, narratief werken, groepswerk, kinderwerk en ouderbegeleiding.
• Professionele inbedding met aandacht voor: samenwerking met andere professionals rond de aanpak van huiselijk geweld; begeleiden van andere professionals/collega’s die generiek werken of een andere specialisatie hebben bij casussen waarin huiselijk geweld (ook) een rol speelt; juridische aspecten van huiselijk geweld; eigen praktijkvoering.
• Persoonlijke professionele ontwikkeling: zelfzorg en preventie van secundaire traumatisatie; ervaringskennis; professionele moed; intervisie en supervisie; ethiek.

Na deze opleiding

De specialist huiselijk geweld kan zijn expertise op verschillende wijzen inzetten:

• hij kan werkzaam zijn bij een organisatie die zich specialiseert in het creëren van veiligheid, het doorbreken van de geweldsdynamiek en het werken aan herstel na huiselijk geweld.
• hij kan in iedere hulpverleningsinstelling werken als specialist huiselijk geweld om bij te dragen aan de signalering van huiselijk geweld en het effectief stoppen daarvan. Hij kan andere collega’s over de brug helpen en adviseren, en/of het signaleren en hulpverlenen bij huiselijk geweld voor zijn eigen rekening nemen.
• de specialist huiselijk geweld kan werken vanuit een eigen praktijk. Wanneer de student voorafgaande aan de postbachelor opleiding Specialist Huiselijk Geweld reeds beschikt over een diploma van een erkende (d.w.z. een NVAO geaccrediteerde) hbo-/w.o. opleiding in één van deze studierichtingen, dan kan hij zich, onder de huidige regelingen, inschrijven als erkend psychosociaal therapeut met de specialisatie huiselijk geweld bij verschillende beroepsverenigingen. Door inschrijving bij een beroepsvereniging kan zijn begeleiding vanuit eigen praktijk geheel of gedeeltelijk als complementaire zorg vergoed worden door de zorgverzekeraars. Hier is een kort aanvullend studietraject voor nodig. Voor meer details over zelfstandig en vergoed therapeut worden lees hier verder.

Praktische informatie

De postbachelor opleiding Specialist Huiselijk Geweld is een vervolgopleiding voor beroepskrachten die zich specifiek willen richten het doorbreken van de dynamiek van huiselijk geweld en het tot stand brengen van duurzame veiligheid. Het betreft een 2,5 jarige deeltijd opleiding die een therapeutische en systemische verdieping vormt op Sociaal Agogische hbo- en universitaire vooropleidingen, zoals: Social Work, MWD, SPH, CMV, Creatieve Therapie, Psychologie, Pedagogiek, Kunstzinnige therapie, Humanistiek, Pastoraal Werk, master Orthopedagogiek, hbo Toegepaste Psychologie, hbo Counseling, HBO-V, of een opleiding die leidt tot een ECP-certificaat.

Locatie en tijden

De opleiding start in september 2024 en duurt 2,5 jaar. De student heeft gemiddeld één keer in de twee a drie weken een lesdag op de vrijdag. Een lesdag duurt van 9.30 tot 16.30 uur. De lesdagen vinden plaats in Utrecht.

Studiebelasting

De studiebelasting is gemiddeld 8 uur per week, waarvan eenmaal in de twee - drie weken een lesdag.

Prijs

€ 7.025,- (vrijgesteld van btw.)

Dit is inclusief:

• alle reguliere lesdagen
• lunches, koffie/thee/frisdrank
• digitaal en hardcopy lesmateriaal

Dit is exclusief:

• de boekenlijst (deze kan per lichting wat verschillen)
• facultatieve cursus Psychopathologie (onze studenten krijgen € 350 korting)
• facultatieve leertherapie

Nb. Veel studenten zetten hun Individueel Keuzebudget (IKB) in voor een tegemoetkoming in hun studiekosten.

Praktijkplek

Om een wisselwerking tussen theorie en praktijk te garanderen, dient de student parallel aan het opleidingstraject een (betaalde of vrijwillige) praktijkplek te hebben voor minimaal enkele uren per week. Deze praktijkplek maakt het mogelijk om te kunnen werken aan studieopdrachten en te kunnen oefenen met het verlenen van procesmatige begeleiding na huiselijk geweld.

Diploma

Na afronding van deze postbachelor opleiding krijgt de student een diploma met vermelding van de totale studielast.

Toelatingseisen

U heeft ervaring met het begeleiden van mensen en bent bereid daarin huiselijk geweld aan de orde de stellen en op te pakken. U beschikt over een afgeronde sociaal-agogische vooropleiding (op hbo of universitair niveau.) Deze vooropleiding is een voorwaarde om optimaal van deze post bachelor opleiding te kunnen profiteren. Denk hierbij aan opleidingen zoals: Social Work, Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Sociaal Pedagogische Hulpverlening, Cultureel Maatschappelijke Vorming, Creatieve Therapie, Personeel en Arbeid, Pabo, Verpleegkunde, Counseling, (Toegepaste) Psychologie, (ortho-)Pedagogiek, Humanistiek, Theologie en Pastoraal Werk.

Accreditatie

De opleiding is SKJ geaccrediteerd (304 punten en 25 punten reflectie) en CPION geaccrediteerd.

Meer informatie

Graag meer informatie over deze opleiding? Neem contact op met de opleidingscoördinator Charlotte van Besouw. Email: [email protected] telefoon: 06 13 46 0445.

Klik hier om de factsheet van de opleiding te kunnen downloaden.